دکتر نرگس علیان

در افسردگی پس از زایمان علاوه بر تغییر در میزان ترشح دو هورمون استروژن و پروژسترون، ترشح هورمون های غده تیروئید نیز دستخوش تغییر می گردد و ترشح این هورمون ها نیز به شدت كاهش می یابد - تیروئید غده بسیار كوچكی در جلوی گلو است كه در متابولیسم و تنظیم سوخت و ساز بدن نقش اساسی دارد - كاهش میزان ترشح هورمون های غده تیروئید نیز از دیگر علل ابتلا به افسردگی است.آمارها نشان میدهد که تقریبا سه چهارم از مادرانی که تازه وضع حمل کردهاند، مدت کوتاهی پس از تولد، نوزادشان دچار افت خلق و افسردگی میشوند.

به گفته محققان؛ از هر 10 زنی که به تازگی مادر شدهاند و به این حالت دچار میشوند، تقریبا در یک نفر بیماری ادامه مییابد و بعنوان افسردگی پس از زایمان شناخته شده است.
در این تحقیق پژوهشگران دریافتهاند: افت شدید هورمون استروژن پس از زایمان سبب آزاد شدن آنزیمی در مغز میشود که این آنزیم جلوی فعالیت مواد شیمیایی را که عامل افزایش خلق و روحیه مثبت است را میگیرد.

علائم شایع
1- احساس غمگینی ، ناامیدی و دلتنگی
2- كاهش اشتها و كاهش وزن
3- بیانرژی بودن؛ خستگی
4- كندی در تكلم و تفكر
5- بروز مكرر سردرد و سایر ناراحتیهای فیزیكی.
6- سردرگمی درباره توانایی بهبود زندگی

عوامل تشدید كننده بیماری
- استرس
- كمبود خواب
- تغذیه نامطلوب
- فقدان حمایت مادر توسط همسر و سایر اعضای خانواده
- تحقیقات نشان میدهد زایمان طبیعی احتمال ابتلا به افسردگی پس از زایمان را کاهش میدهد، زایمان های سخت که با عوارض همراه است و یا زایمان به طریق سزارین می تواند باعث آشکار اختلالات روانی شود.

عوارض احتمالی
- افسردگی شدید كه ممكن است با احساسات تهاجمی نسبت به كودك
- از دست دادن احساس عزت در ظاهر و منزل
- بی اشتهایی یا غذا خوردن اجباری
- دوری كردن از دیگران
- تمایلات خودكشی همراه باشد.

روش تشخیص افسردگی پس از زایمان:
آزمون ادینبورگ
این جدول، شرایط روحی و خلقی یک هفته ی گذشته ی مادر را بررسی می کند که با سپری شدن دو هفته، دوباره قابل تکرار می باشد. جدول افسردگی پس از زایمان «ادینبورگ»، یک جدول تشخیصی است و تنها می تواند بیمار مشکوک به افسردگی را مشخص نماید و به همین خاطر، صحت تشخیص، باید در شرایط کلینیکی انجام گیرد.

شرایط لازم پیش از اجرای آزمون ادینبورگ :
مادر بایستی بنا به شرایط روحی هفته ی گذشته ی خود (۷روز گذشته)، گزینه ی مناسب را انتخاب نماید. .
پرسش نامه زمانی کامل و معتبر است که به تمام موارد، پاسخ داده شود. پاسخ دهی به تمام سؤالات، به منظور تکمیل آزمون، الزامی است.
در طول پاسخ دهی به پرسش نامه، مادر بایستی تنها و بدون کمک آشنایان و اطرافیان به سؤالات پاسخ دهد.
در صورت عدم توانایی مادر در خواندن سؤالات (بی سوادی)، می تواند از فرد دیگری برای خواندن و درج پاسخ ها استفاده نماید.
جدول افسردگی پس از زایمان «ادینبورگ» را می توان در مدت بروز نشانه های افسردگی، تا ۶هفته مورد استفاده قرارداد.
این آزمون را می توان در شرایطی که علائم بارز نیست و حتی بدون علائم افسردگی نیز مورد استفاده قرار داد. در چنین شرایطی، علائم افسردگی، در کم ترین میزان نیز قابل ردیابی است.

ادامه دارد ...